Nhà tù Phú Quốc - Rùng mình trước địa ngục trần gian
Nhà tù Phú Quốc (trại giam Phú Quốc) là một minh chứng lịch sử về những cuộc đấu tranh kiên cường, bền bỉ của dân tộc Việt Nam cũng như những tội ác của đế quốc thực dân. Đến nay, khi chiến tranh đã đi qua nhưng nơi đây vẫn là nỗi ám ảnh của những chiến sĩ cách mạng lẫn nhiều du khách.
2. Lịch sử khu di tích nhà tù Phú Quốc
2.1. Nhà tù ở đảo Phú Quốc thời Pháp thuộc
2.2. Nhà lao Cây Dừa trong thời kỳ Mỹ - Ngụy
3. Các hạng mục còn lại tại nhà tù ở Phú Quốc
3.1. Cổng Tiểu đoàn 8 quân cảnh tại nhà tù Phú Quốc
3.2. Nghĩa địa tù binh bên trong khu di tích lịch sử nhà tù
3.3. Nhà thờ Kiến Văn tại nhà tù ở Phú Quốc
3.4. Nhà trưng bày bổ sung di tích
3.5. Phân khu B2 trong nhà tù đảo Phú Quốc
3.6. Đài tưởng niệm liệt sĩ tại Đồi Sim
3.7. Cổng Tiểu đoàn 7 quân cảnh
3.8. Cổng và nhà Ban chỉ huy trại giam ở nhà tù tại Phú Quốc
4. Ý nghĩa lịch sử của nhà tù Phú Quốc
5. Các trải nghiệm ở khu di tích nhà tù Phú Quốc
5.1. Tận mắt xem tái hiện cảnh tra tấn ở phân khu B2
5.2. Tham quan phòng biệt giam, tra tấn tại nhà tù ở Phú Quốc
5.3. Các loại hình tra tấn của đế quốc Mỹ trong nhà tù Phú Quốc
6. Một vài lưu ý khi đi nhà tù đảo Phú Quốc
1. Nhà tù Phú Quốc ở đâu?
Nhà tù Phú Quốc là một trại giam nằm ở số 350, đường Nguyễn Văn Cừ, xã An Thới, cách trung tâm của thị trấn Dương Đông, Phú Quốc 28km.
Trại giam Tù binh Chiến tranh Phú Quốc, hay Trại giam Tù binh Cộng sản Phú Quốc là một trại giam nằm tại phường An Thới ở phía nam đảo Phú Quốc. Trong Chiến tranh Đông Dương, trại giam này có tên là Nhà lao Cây Dừa. Đây là trại giam tù binh trung tâm toàn Việt Nam Cộng hòa, từng giam giữ hơn 32.000 tù binh (40.000 tù nhân nếu tính cả tù chính trị nhiều thời kỳ).
Trong Chiến tranh Việt Nam, tù binh chiến tranh tại Trại giam tù binh Phú Quốc đã phải chịu những hình phạt, tra tấn như đóng đinh vào tay, chân, đầu; đốt dây kẽm cháy đỏ đâm vào da thịt, đục răng, trùm bao bố chế nước sôi hoặc đổ lửa than, ném vào chảo nước sôi, thiêu sống, chôn sống... Trong thời gian tồn tại không đầy 6 năm (từ tháng 6/1967 đến 3/1973) trại giam tù binh Phú Quốc, có hơn 4.000 người chết, hàng chục ngàn người bị thương tật tàn phế.
Trại giam Tù binh Chiến tranh Phú Quốc có tất cả là 12 khu (năm 1972) được đánh số từ khu 1 đến khu 12. Riêng khu 13, 14 được xây dựng thêm vào cuối năm 1972. Mỗi khu trại giam có khả năng chứa khoảng 3000 tù nhân. Năm 1972, có khoảng 36000 tù nhân. Mỗi khu trại giam lại được chia làm nhiều phân khu. Thường thì có 4 phân khu, trong 1 khu. Một phân khu chứa được 950 tù binh. Riêng phân khu B2 dành riêng để giam giữ các sĩ quan. Tù binh có cấp bậc lớn nhất là Thượng tá. Trại giam Tù binh Chiến tranh Phú Quốc do 3 tiểu đoàn quân cảnh (7, 8, 12) canh giữ.
Ngoài ra, Nhà tù Phú Quốc cũng có một trại giam tù hình sự, giam giữ những tù nhân thường phạm bị kết án 10 năm trở lên, ở phường Dương Đông, mặt tây của đảo.
Hiện tại Nhà tù Phú Quốc là một trong những điểm du lịch lịch sử, nơi ghi lại tội ác của Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa.
Có lẽ khi đặt chân đến đây, các du khách đều tò mò về những câu chuyện thời chiến, những tội ác dã man mà người ta thường nhắc về thời Pháp thuộc, Mỹ - Ngụy. Những câu chuyện được tái hiện chân thực sẽ là minh chứng rõ ràng nhất cho sự tàn khốc và ác liệt của chiến tranh.
2. Lịch sử khu di tích nhà tù Phú Quốc
2.1. Nhà tù ở đảo Phú Quốc thời Pháp thuộc
Nhà tù lớn nhất Đông Nam Á
Nếu có người thắc mắc nhà tù Phú Quốc xây dựng năm nào, đó chính là thời điểm năm 1946, khi thực dân Pháp chiếm đóng Phú Quốc để xây dựng nhà tù lớn nhất Đông Nam Á. Nhà lao lúc đó có diện tích khoảng 40 ha và được chia làm 4 khu A, B, C, D.
Nơi đây được canh gác cực kỳ nghiêm ngặt, xung quanh được bao bọc bởi hàng rào thép gai, phía trên có đèn bảo vệ. Các chòi canh và lính tuần tra được trang bị đầy đủ súng.
Đến tháng 4/1954, nhà tù có khoảng mười bốn nghìn tù nhân, chủ yếu là nam giới. Dưới sự tra tấn tàn bạo của thực dân Pháp, 99 chiến sĩ cộng sản đã hy sinh.
Hiệp định Geneve
Sau hiệp định Geneve tháng 7/1954, Pháp trao trả quyền quản lý nhà tù cho Việt Nam. Tưởng chừng những câu chuyện chiến tranh đã kết thúc, nhưng không, nhà lao Cây Dừa bước sang một cơn ác mộng mới, dã man và kinh hoàng hơn.
2.2. Nhà lao Cây Dừa trong thời kỳ Mỹ - Ngụy
Sau khi trao trả quyền quản lý cho chính quyền Việt Nam, vào cuối năm 1955, một trại giam mới đã được xây dựng ở nhà lao Cây Dừa cũ với diện tích khoảng 4 ha. Lúc này trại giam có tên gọi là Nhà lao Cây Dừa, được phân chia làm các khu nam, nữ, phụ lão.
Những hình thức tra tấn dã man như chuồng cọp kẽm gai, đóng đinh vào trán, vào đầu gối hay soi điện cao áp vào người… được sử dụng lên những người chiến sĩ của chúng ta.
Trong suốt giai đoạn này, nhà tù Phú Quốc đã có hàng nghìn người chết, hàng chục nghìn người bị thương tật và tàn phế không thể chữa khỏi.
3. Các hạng mục còn lại tại nhà tù ở Phú Quốc
3.1. Cổng Tiểu đoàn 8 quân cảnh tại nhà tù Phú Quốc
Cổng Tiểu đoàn 8 quân cảnh được làm bằng lõi trụ sắt và gạch đặc, tạo thành 2 trụ vuông 2 bên. Di tích được phục dựng giống hoàn toàn như bản gốc.
3.2. Nghĩa địa tù binh bên trong khu di tích lịch sử nhà tù
Nghĩa địa tù binh với diện tích khoảng 20.000m2 cách điểm trại giam - phân khu B2 khoảng 1km. Nghĩa địa được thiết kế hình tròn, bên trên là tượng đài hình tay nắm đấm thể hiện tinh thần bất khuất, anh dũng, kiên cường của dân tộc ta.
3.3. Nhà thờ Kiến Văn tại nhà tù ở Phú Quốc
Nhà thờ Kiến Văn hiện là phế tích chỉ còn lại những cột xi măng, có diện tích hơn 4000m2.
3.4. Nhà trưng bày bổ sung di tích
Nhà trưng bày được chia làm 2 phòng. Bao gồm, phòng 1 chứa các hiện vật cùng lịch sử hình thành và quá trình tồn tại của trại giam. Phòng 2 có 100 bức ảnh tư liệu về các hình thức tra tấn của địch cũng như các cách mà nhân dân ta đấu tranh trong thời chiến tranh.
3.5. Phân khu B2 trong nhà tù đảo Phú Quốc
Phân khu B2 hiện đang được phục dựng với diện tích hơn 17.000m2, bao gồm các hạng mục như: Vọng gác (chòi canh), hàng rào, cổng trại giam của phân khu B2, chuồng cọp kẽm gai, nhà bếp, nhà ăn, các khu giam giữ và tra tấn tù binh…
3.6. Đài tưởng niệm liệt sĩ tại Đồi Sim
Đài tưởng niệm được thiết kế với 2 bên là hình ngọn sóng cao 5m với chính giữa là hình khối nhọn được khoét rỗng bên trong khoảng 2m, mang ý nghĩa “những con người đi ra từ nơi ấy”.
3.7. Cổng Tiểu đoàn 7 quân cảnh
Cổng Tiểu đoàn 7 cao khoảng 4,1m và rộng 0,85m, 2 trụ cổng cách nhau 5,9m. Sát với trụ cổng, tính từ phía bên trái vào là bảng tóm tắt về Tiểu đoàn 7 quân cảnh.
3.8. Cổng và nhà Ban chỉ huy trại giam ở nhà tù tại Phú Quốc
Hiện nay cổng và nhà Ban chỉ huy trại giam đều được phục dựng bằng bê tông cốt thép, mái lợp tôn, cửa sổ làm bằng gỗ. Cánh cửa cổng chính làm bằng các thanh sắt ấp chiến lược và dây kẽm gai.
4. Ý nghĩa lịch sử của nhà tù Phú Quốc
Nếu như những địa điểm tham quan, vui chơi tại Phú Quốc cho ta thấy sự phồn hoa, hấp dẫn của hòn đảo này thì nhà tù Phú Quốc lại cho thấy một khoảng lặng xót xa. Nơi đây đã lưu lại những tội ác tày trời của đế quốc Mỹ, thực dân Pháp. Chúng không ngần ngại sử dụng những biện pháp dã man để tra tấn, làm mất đi ý chí chiến đấu của các chiến sĩ.
Mỗi một ngóc ngách của nhà tù, mỗi một câu chuyện của người chiến sĩ đã thể hiện tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất và anh dũng của dân tộc ta. Tham quan nhà tù Phú Quốc chúng ta mới thấy được sự khốc liệt của chiến tranh cũng như hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc.
5. Các trải nghiệm ở khu di tích nhà tù Phú Quốc
5.1. Tận mắt xem tái hiện cảnh tra tấn ở phân khu B2
Đây là địa điểm được phục dựng và tái hiện chân thực những cảnh tra tấn dã man của nhà tù. Kể những câu chuyện thời chiến bằng chính hình nộm tù nhân và binh lính sẽ khiến du khách cảm nhận rõ nét nhất về hiện thực tàn khốc thời kỳ đấu tranh giành độc lập của quân và dân ta trong quá khứ.
5.2. Tham quan phòng biệt giam, tra tấn tại nhà tù ở Phú Quốc
Phòng biệt giam nhà tù ở Phú Quốc là địa điểm ám ảnh nhất đối với nhiều chiến sĩ cách mạng. Bởi chính nơi đây, đế quốc thực dân đã dùng những hình thức tra tấn độc ác lên những chiến sĩ của nhân dân ta.
