Đền Chung Sơn - Đền thờ gia tiên chủ tịch Hồ Chí Minh
Tọa lạc trên núi Chung, đền Chung Sơn sau 8 năm xây dựng, mới đây đã được khánh thành đúng dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
“Đền Chung Sơn - Đền thờ gia tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh, là nơi thờ tự gia tiên các đấng sinh thành, những con người vĩ đại của dân tộc ta, nhằm thể hiện sự biết ơn công lao to lớn của Người. Đây là lần đầu tiên trong cả nước, chúng ta có một nơi thờ tự tôn nghiêm, một địa chỉ văn hóa mang ý nghĩa lịch sử để Nhân dân và du khách bày tỏ niềm kính phục, tấm lòng tri ân đối với sự hy sinh của những người thân yêu trong gia đình của Bác” - Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Đây là nơi linh thiêng, là đền thờ gia tiên, công trình là sự tôn vinh và đời đời ghi nhớ công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người thân trong gia đình Bác Hồ.
Nằm trong quần thể khu di tích Kim Liên, Nam Đàn (Nghệ An), năm 1991 núi Chung được xếp hạng di tích lịch sử cấp Quốc gia. Núi Chung nằm tọa lạc tại vị trí trung tâm xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
Cả bảy làng của xã Kim Liên: làng Sen (Kim Liên), làng Chùa (Hoàng Trù), làng Sày (Mậu Tài), làng Gáo (Nguyệt Quả), làng Trại (Tính Lý), làng Đình (Ngọc Đình), làng Kẻ Móng (Vân Hội) đều ở quanh núi Chung.
Theo sử sách ghi lại, núi Chung xưa nay luôn được ví như cái chuông khổng lồ úp nghiêng, với thế chữ Vương. Đây được xem là mảnh đất hết sức linh thiêng.
Trên núi Chung có những ngôi mộ cổ, đền Cả thờ Xuân Lâm tướng quân Nguyễn Đắc Đài, chùa Đạt (Bảo Quang Tự), có nhà thánh tổng Lâm Thịnh, lăng Quan Tả tướng quân Lê Giác (còn có tên là Lê Dốc) và là nơi Chi bộ Lâm Thịnh đã bí mật hoạt động ở đây từ những năm 1930-1931.
Từ xa xưa, núi Chung có 9 đỉnh, nhưng sau này bị tác động bởi thiên nhiên cũng như con người nên núi chỉ còn tồn tại 5 đỉnh, trong đó có 3 đỉnh chính. Nhân dân ở đây quen gọi đỉnh núi là động. Đỉnh thứ nhất ở về phía đông, gần làng Vân Hội (Kẻ Móng) gọi là động Móng.
Đỉnh thứ 2 cao nhất gần 50m ở phía sau làng Tính Lý gọi là động Bò. Nơi đây có tọa (miếu nhỏ) thờ ông thần Bò. Nhân dân làng Tính Lý kỵ húy chữ “Bò” nên gọi con bò là con me.
Về phía Tây Bắc, dưới chân động Bò có lăng Tả tướng quân Lê Giác (còn có tên là Lê Dốc), một vị tướng cuối thời Lê, có bãi luyện quân của Tú tài Vương Thúc Mậu và là nơi thuở thiếu thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường lên chơi trò kéo eo và tập đánh trận giả.
Tiếp đến đỉnh thứ 3 có tên là động Đền. Đây là nơi tập trung đền, chùa lớn và nhà thánh của tổng Lâm Thịnh. Tại khu văn hóa tâm linh này có nhà cửa, đền đài tráng lệ, nguy nga.
Ngày 10-6-2012 tỉnh Nghệ An đã khởi công xây dựng đền thờ gia tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên núi Chung. Sau 8 năm xây dựng ngày 16-5 vừa qua, đền được khánh thành. Đền Chung Sơn có ý nghĩa hết sức đặc biệt, thể hiện truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam, đáp ứng nguyện vọng tha thiết của nhân dân Nghệ An nói riêng và đồng bào cả nước nói chung nhằm ghi nhớ công ơn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tưởng nhớ, tri ân Người và những người thân trong gia đình.
Đúng dịp kỷ niệm 130 ngày sinh nhật Bác, Đền Chung Sơn được khánh thành, nhân dân khắp nơi hết sức vui mừng khôn xiết. Ngay sau khi công trình được khánh thành, những ngày qua, đã có hàng trăm nghìn lượt người về đây để được chiêm ngưỡng ngôi đền thờ gia tiên Bác, tọa lạc thế tựa núi uy nguy sừng sững, thắp những nén hương nhằm hiện sự tri ân, uống nước nhớ nguồn, đời đời ghi nhớ công lao trời biển của Bác và những người thân trong gia đình Bác.
Hòa chung trong quần thể di tích lịch sử đặc biệt Kim Liên (Nam Đàn, Nghệ An) núi Chung hùng vĩ, uy nghi và linh thiêng nay có thêm một công trình hết sức đặc biệt, ý nghĩa về mặt đạo lý dân tộc nhân văn, văn hóa, lịch sử, tâm linh.
Đền Chung Sơn sẽ là điểm đến tâm linh ý nghĩa mỗi khi nhân dân trong nước hành hương về quê Bác, tưởng nhớ công ơn to lớn của Người, cũng như người thân trong gia đình Bác.